Orgels / Haarlem / Pelgrimkerk
Stephensonstraat, Haarlem

Kerk


In 1962 werd aan de Stephesonstraat in Haarlem-Zuid een nieuwe Gereformeerde kerk gebouwd, naast de aanwezige Gereformeerde Wilhelminakerk in het centrum. Het nieuwe bouwwerk was ontworpen door architectenbureau Van de Bom & Ingwerpsen en werd in 1963 in gebruik genomen.

Orgel
   
Foto 1: © Historische orgels in Noord-Holland

In 1723 kreeg de Leidse orgelbouwer Andries Duyschot de opdracht om ‘te maaken een bequaem orgel op de katolijke kerck agter de markt te delft’. Deze kerk was de aan de Heilige Jozef gewijde schuilkerk die in 1709 was geopend door de Minderbroeders Franciscanen. Het orgel werd gefinanciërd door Bartholomeüs van Berkel.
Het Duyschot-orgel werd in 1733 overgebracht naar een nieuwe schuilkerk, alwaar het in 1802 werd verfraaid door Hendrik Rademaker en in 1811 werd schoongemaakt en een halve toon verhoogd door N. Looyaards te Alphen aan de Rijn.
In 1837 werd een nieuwe kerk geopend die was ontworpen door Pieter Adams. Het Duyschot-orgel werd wel overgeplaatst, maar het instrument werd veel te klein bevonden voor de grote Waterstaatskerk.
Orgelmaker Wander Beekes uit Utrecht kreeg de opdracht een nieuw instrument te vervaardigen met gebruikmaking van oud pijpwerk. Voor de tweede maal werd dit bekostigd door Bartholomeüs van Berkel.
Al veertig jaar later werd de kerk afgebroken en een nog grotere St. Jozefkerk gebouwd. Hier werd het orgel nog enkele jaren opgesteld, maar in 1893 werd een nieuw orgel geplaatst door M. Maarschalkerweerd en hij plaatste het oude orgel in de in 1889 gebouwde Gereformeerde Raamkerk te Amsterdam. Het Duyschot/Beekes-orgel kreeg hier een plaats boven de preekstoel.
In 1916 werd al het open pijpwerk twee plaatsen naar boven opgeschoven door J. Hilboesen. De Trompet 8’ werd vernieuwd, de Gemshoorn 2’ vervangen door een Hemelse stem 8’. Ook werd op een pneumatische pedaallade een Subbas 16’ geplaatst.
Orgelbouwer Bik verving in 1935 de klavieren, plaatste op het Pedaal een zinken Violoncel 8’en een Bourdon 8’ op het Bovenwerk. Tevens werd de klavierkoppeling vervangen door een die niet gedeeld was in bascant en discant.
In 1963 werd de Raamkerk aan de Hugo de Grootkade gesloten en het orgel kreeg een plaats in de door architectenbureau Van de Bom & Ingwersen ontworpen Gereformeerde Pelgrimkerk te Haarlem-Zuid. Hierbij ging de oorspronkelijke kas en het snij- en verguldwerk verloren. In een nieuwe behuizing van multiplex werd het orgel met een sterk vereenvoudigd front in een nis geplaatst.
In de jaren ’80 van de vorige eeuw begon het orgel ernstige mankementen te vertonen. Onder leiding van orgeladviseur J.A. de Wilde werd het Duyschot/Beekes-orgel gerestaureerd door de firma Kaat & Tijhuis te Kampen. Reconstructie van de verloren gegane kas was financieel niet haalbaar, waarna werd besloten een nieuwe grenen kast te bouwen die qua frontindeling herinnert aan de oude kast. Ook konden de opschuivingen helaas niet ongedaan worden gemaakt. De windladen van Beekes werden gerestaureerd en de pneumatische toevoeging weggenomen. Een nieuwe mechanische sleeplade voor het Pedaal werd voorzien van de Subbas uit 1916, een Open Fluit 8’ die de bouwer nog in voorraad had en een nieuwe Octaaf 4’. De in 1916 geplaatste Voix Celeste 8’ werd vervangen door een nieuwe Gemshoorn 2’ en de Trompet moest wijken voor een beter bij het klankbeeld passend exemplaar uit het voormalige orgel uit de Wilhelminakerk. De kas van dit instrument was namelijk wel in de kerk gebleven nadat er een ander orgel van de firma Koch werd geplaatst.
Op 23 september 1987 werd het fraai gerestaureerde Duyschot-Beekesorgel in de Pelgrimkerk weer in gebruik genomen.

Terug naar boven