Orgels / Zandvoort / Oude Kerk
Poststraat 1, Zandvoort

Kerk


Al in 1531 werden bij Zandvoort 'Hagenpreken" gehouden. De kerk werd in 1573 door de Spanjaarden verwoest tijdens het beleg om Haarlem en werd op staatskosten tussen 1604 en 1609 hersteld en ingericht voor de Hervormde erediensten.
Rond 1848 werd de kerk gesloopt en tegen de oude toren werd in 1849 de huidige, kleinere en eenvoudigere kerk gebouwd. Op 1 juli werd de Oude Kerk van Zandvoort in gebruik genomen. Hierin was de grafkapel van de familie Loot overgebracht dat in 1725 was gebouwd voor de voorgaande kerk.
In 1890 werd het gebouw uitgebreid met twee vleugels en de twee pijlers van de orgelgalerij zijn gemaakt van de masten van het in 1905 voor de kust vergane schip de S.S. Alba.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog liep het kerkgebouw door de bouw van de Atlantikwall grote schade op. In 1946 werden grote reparaties uitgevoerd in in 1965 werd de kerk na een grote restauratie opnieuw in gebruik genomen.

Hoofdorgel
 

In 1848 schonk C. Santhagen uit Amsterdam een orgel aan de Hervormde Kerk te Zandvoort. Het werd op 16 december 1849 in gebruik genomen en is gebouwd door Hermanus Knipscheer II te Amsterdam.
Enkele jaren later is een Fagot 16’ aan het pedaal toegevoegd.
Waarschijnlijk zijn in 1918 de tongwerken van het orgel gewijzigd of vervangen, waarschijnlijk door K.P. van Ingen.
Willem Van Leeuwen restaureerde het Knipscheer-orgel in 1951 als gevolg van oorlogsschade (Klaas Bolt sprak over 1946). Van Leeuwen verving de Dulciaan 8' van het bovenwerk door een Kromhoorn 8', de Dwarsfluit 4’ moest plaats maken voor een Open Fluit 4’ en de Gemshoorn 8’ werd vernieuwd. Daarnaast werd de Fagot 16’ van het pedaal vervangen door een Octaafbas 8’ en werd het orgel voorzien van het pas uitgevonden VEKA-sleepladensysteem.
Onduidelijk is wie het Knipscheer-orgel na 1967 heeft onderhouden. In deze periode zijn een aantal registerwijzigingen aangebracht die eerder werden toegeschreven aan de restauratie in 1952. Deze werd dus echter rond 1967 uitgevoerd, waarbij de Gemshoorn 8’ van het bovenwerk plaats moest maken door een Scherp III sterk en de Open Fluit 4’ is vervangen door een Speelfluit 4’.
Na problemen met het VEKA-systeem is het orgel door Flentrop in 1975 onderhanden genomen.
Onder advies van Klaas Bolt uit Haarlem is in 1980 het orgel gedeeltelijk gereviseerd door Flentrop. Hierbij werd de Scherp III sterk van het bovenwerk weer vervangen door een nieuwe Gemshoorn 8’, de Speelfluit 4’ vervangen door een nieuwe Open Fluit 4’, de Trompet 8’ van het hoofdwerk vervangen door een nieuwe Trompet 8’ naar de factuur van Flaes en het oude pijpwerk opnieuw geïntoneerd. Verder herstel moest wegens financiële tekorten wachten.
Deze restauratie kon pas in 2006 worden voltooid onder advies van Aart Bergwerff. Pels & Van Leeuwen verving hierbij de Octaafbas 8’ van het pedaal door een nieuwe Fagot 16’. Op het bovenwerk werd een nieuwe Dulciaan 8’ gedisponeerd. De orgelkas die geheel uit het lood stond, is hierbij weer hersteld.
Op 24 maart 2008 is het Knipscheer-orgel van de Oude Kerk te Zandvoort opnieuw in gebruik genomen.

Terug naar boven